1. Bảo hộ bản quyền tác phẩm viết là gì?
Bảo hộ bản quyền tác phẩm viết là việc pháp luật xác nhận quyền tác giả đối với các tác phẩm được tạo ra bằng chữ viết như: sách, bài viết, truyện, kịch bản, luận văn, tài liệu chuyên môn…
Theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, quyền tác giả phát sinh tự động từ thời điểm tác phẩm được sáng tạo và định hình dưới dạng vật chất. Tuy nhiên, đăng ký bảo hộ bản quyền giúp tác giả có bằng chứng pháp lý mạnh mẽ để bảo vệ quyền lợi khi xảy ra tranh chấp.
2. Những tác phẩm được bảo hộ bản quyền theo pháp luật
Các loại tác phẩm viết được bảo hộ gồm:
-
Sách, giáo trình, tài liệu giảng dạy
-
Truyện ngắn, truyện dài, tiểu thuyết
-
Thơ, ký, bút ký
-
Kịch bản phim, kịch nói
-
Bài viết nghiên cứu, báo chí
-
Luận văn, luận án, công trình nghiên cứu
-
Tài liệu kỹ thuật, tài liệu nội bộ doanh nghiệp
Chỉ cần tác phẩm do chính tác giả sáng tạo và không sao chép, đều đủ điều kiện được bảo hộ.
3. Lợi ích khi đăng ký bảo hộ bản quyền tác phẩm viết
Đăng ký bản quyền mang lại nhiều lợi ích quan trọng:
3.1. Bằng chứng pháp lý mạnh mẽ
Giấy chứng nhận quyền tác giả là chứng cứ tuyệt đối chứng minh bạn là chủ sở hữu hợp pháp.
3.2. Ngăn chặn sao chép, ăn cắp ý tưởng
Giảm rủi ro tác phẩm bị sao chép, chỉnh sửa, khai thác trái phép trên mạng, sách in,…
3.3. Thuận tiện chuyển nhượng – cấp phép
Giúp tác giả dễ dàng bán bản quyền, chuyển nhượng, hợp tác xuất bản.
3.4. Bảo vệ quyền lợi khi có tranh chấp
Cơ quan chức năng sẽ ưu tiên căn cứ vào Giấy chứng nhận bản quyền.
4. Hồ sơ đăng ký bảo hộ bản quyền tác phẩm viết
Một bộ hồ sơ đầy đủ gồm:
-
Tờ khai đăng ký quyền tác giả
-
02 bản sao tác phẩm viết (đóng quyển, ký từng trang)
-
Giấy cam đoan tác phẩm do chính tác giả sáng tạo
-
Giấy tờ cá nhân của tác giả/chủ sở hữu
-
Hợp đồng giao việc hoặc chuyển giao (nếu có)
5. Quy trình đăng ký bản quyền tác phẩm viết tại Việt Nam
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Theo đúng danh mục nêu trên.
Bước 2: Nộp hồ sơ
Nộp trực tiếp hoặc qua bưu điện đến:
Cục Bản quyền tác giả – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hoặc Văn phòng đại diện tại TP.HCM, Đà Nẵng.
Bước 3: Thẩm định
Cơ quan nhà nước kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ.
Bước 4: Cấp Giấy chứng nhận
Trong 12–15 ngày làm việc, nếu hồ sơ hợp lệ, bạn sẽ nhận Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả.
6. Chi phí đăng ký bản quyền tác phẩm viết
Phí nhà nước theo quy định hiện hành:
-
100.000 – 300.000 VNĐ/tác phẩm (tùy loại)
-
Nếu sử dụng dịch vụ đăng ký, chi phí dao động 2–5 triệu VNĐ tùy đơn vị.
7. Thời hạn bảo hộ bản quyền tác phẩm viết
Quyền nhân thân: bảo hộ vô thời hạn
Quyền tài sản: suốt đời tác giả + 50 năm sau khi tác giả qua đời
Nếu đồng tác giả → thời hạn tính theo người mất cuối cùng.
8. Những trường hợp vi phạm bản quyền tác phẩm viết
Các hành vi bị xem là vi phạm:
-
Sao chép, xuất bản trái phép
-
Sử dụng tác phẩm không xin phép
-
Tự ý chỉnh sửa, cắt xén tác phẩm
-
Đăng lại bài viết trên website, mạng xã hội không ghi nguồn
-
Dùng tác phẩm để kinh doanh mà không trả phí
Việc vi phạm có thể bị xử phạt từ 10 triệu – 250 triệu, hoặc truy cứu hình sự tùy mức độ.
9. Lời khuyên cho tác giả khi muốn bảo hộ tác phẩm viết
-
Luôn giữ bản gốc, bản thảo, file tạo lập đầu tiên
-
Đăng ký bản quyền càng sớm càng tốt
-
Ghi rõ tên tác giả – năm sáng tác trong tác phẩm
-
Sử dụng watermark, disclaimer khi đăng tải online
-
Ký hợp đồng khi chia sẻ, cấp phép sử dụng tác phẩm
Kết luận
Bảo hộ bản quyền tác phẩm viết là biện pháp quan trọng để bảo vệ quyền lợi tác giả, ngăn chặn việc sao chép và tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho quá trình xuất bản – thương mại hóa.
A.P.STC-2025
